Trăng sáng giữa đời
Năm 2002, Trường THPT chuyên Quảng Bình vinh dự được Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến thăm, trò chuyện. Đại tướng đã để lại những dòng lưu bút căn dặn giáo viên, học sinh tại trường luôn phấn đấu dạy giỏi, học giỏi… Những dòng văn đó hiện đã được khắc lên bia, trưng bày bên trong khuôn viên nhà trường cùng với bức tượng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.Dù chỉ mới 29 năm tuổi đời, thế nhưng ngôi trường này lại có bề dày thành tích ấn tượng, đào tạo những thế hệ học sinh tài năng, những nhân tài của đất nước.Kia Sorento Hybrid giảm giá 120 triệu đồng, thấp hơn Honda CR-V Hybrid
Nội dung trên được nêu trong dự thảo thông tư quy định chi tiết một số điều của nghị định mới về kinh doanh xăng dầu do Bộ Công thương đang lấy ý kiến rộng rãi.Theo đó, công thức giá bán xăng dầu được xây dựng căn cứ theo quy định, tổng hợp số liệu từ các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, thương nhân sản xuất xăng dầu và tình hình thực tế hoạt động kinh doanh xăng dầu trong từng thời kỳ.Các khoản chi phí định mức trong giá bán xăng dầu là khoản chi phí tổng hợp tối đa được rà soát, đánh giá và xây dựng trên cơ sở nguồn số liệu theo quy định tại nghị định mới về kinh doanh xăng dầu.Đặc biệt, đối với các sản phẩm xăng dầu, Bộ Công thương không công bố giá thế giới, các thương nhân căn cứ công thức tính các khoản chi phí cấu thành giá xăng dầu tại nghị định mới về kinh doanh xăng dầu và thông tư này để xác định.Thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối kinh doanh xăng dầu sau khi điều chỉnh giá phải thực hiện công bố giá bán buôn, bán lẻ xăng dầu trong hệ thống phân phối và thông báo về Bộ Công thương (đối với thương nhân đầu mối), ủy ban nhân dân cấp tỉnh, sở công thương và cơ quan quản lý thị trường nơi thương nhân có hệ thống phân phối. Nội dung thứ 2 liên quan việc kết nối dữ liệu kinh doanh xăng dầu. Cụ thể, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu thực hiện kết nối các dữ liệu kinh doanh xăng dầu (dữ liệu cơ sở vật chất phục vụ kinh doanh xăng dầu, dữ liệu hệ thống phân phối xăng dầu, dữ liệu nhập - xuất - tồn kho xăng dầu) với Bộ Công thương, tương thích với chương trình điện tử do Bộ Công thương quy định.Căn cứ hồ sơ, tài liệu về thực hiện kết nối dữ liệu kinh doanh xăng dầu do thương nhân cung cấp, Vụ Thị trường trong nước chuyển dữ liệu này tới Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số. Từ đó, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đánh giá, gửi thông báo xác nhận việc hoàn thành/chưa hoàn thành kết nối dữ liệu kinh doanh xăng dầu của thương nhân với Bộ Công thương tới Vụ Thị trường trong nước.Ngoài ra, dự thảo thông tư quy định về về hợp đồng đại lý bán lẻ xăng dầu, hợp đồng nhượng quyền thương mại bán lẻ xăng dầu, hợp đồng mua bán xăng dầu.Cụ thể, hợp đồng phải được lập thành văn bản, ngoài các thỏa thuận của hai bên, có các nội dung chủ yếu như: tên, địa chỉ, mã số thuế của bên giao và bên nhận đại lý, bên nhượng quyền và bên nhận quyền thương mại bán lẻ xăng dầu, bên bán và bên mua xăng dầu tùy theo hình thức hợp đồng; số lượng, chất lượng, chủng loại xăng dầu; cách thức giao nhận; thù lao đại lý, phí nhượng quyền thương mại bán lẻ xăng dầu, giá mua bán xăng dầu tùy theo hình thức hợp đồng.Liên quan hoạt động tạm nhập, tái xuất đối với mặt hàng xăng dầu, dự thảo thông tư quy định chỉ thương nhân có giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu được kinh doanh tạm nhập tái xuất, chuyển khẩu xăng dầu và nguyên liệu.
Từ hạt gạo làng ta vươn ra thế giới
Ngày 13.1, đại diện UBND TP.Kon Tum (Kon Tum) đã đến thăm hỏi gia đình các nạn nhân trong vụ đuối nước thương tâm xảy ra trên địa bàn.Trước đó, vào khoảng 14 giờ ngày 11.1, các cháu gồm: Rơmah Y Pond (12 tuổi), Rơ Mah Cham Pi On (6 tuổi), Rơ Mah Cham Pio (5 tuổi) và Y Ngọc Thương (2 tuổi, cùng trú tại thôn 3, xã Kroong, TP.Kon Tum) rủ nhau đến khu vực bán ngập tại lòng hồ thủy điện Yaly chơi. Đến khoảng 17 giờ 40 cùng ngày, cháu Rơmah Y Pond và cháu Y Ngọc Thương bị trượt chân đuối nước. Các cháu còn lại liền chạy đi tìm người ứng cứu. Sau đó, các cháu được vớt lên bờ và đưa đến Trạm y tế xã Kroong cấp cứu. Tại đây, nhân viên y tế đã thực hiện sơ cứu nhưng các cháu không còn dấu hiệu sự sống. Người nhà tiếp tục đưa 2 cháu đến Bệnh viện đa khoa tỉnh Kon Tum, tuy nhiên các cháu đã tử vong do ngạt nước. Được biết cả 2 cháu bị đuối nước đều là người đồng bào dân tộc thiểu số, hoàn cảnh gia đình rất khó khăn.
Anh Võ Văn Hồ (28 tuổi), ngụ ấp Mỹ Quới, xã Mỹ Đức Đông, H.Cái Bè, tỉnh Tiền Giang, đang làm việc ở khu chế xuất Tân Thuận (Q.7, TP.HCM), chia sẻ tết này vừa tiền lương vừa tiền thưởng, anh có khoảng 20 triệu đồng. Anh gửi cho ba mẹ 8 triệu đồng, còn lại để tiêu xài trong dịp tết. Anh tự nhủ chỉ được phép tiêu 5 triệu đồng cả một cái tết, nhưng anh tiêu gấp 2 lần số đó.
Trao tiền giúp công nhân bị máy cắt lìa cánh tay phải
Có dịp tác nghiệp tại huyện A Lưới (Thừa Thiên-Huế), tôi thường được anh em người bản địa nhắn gửi tết này về với bản làng để họ đãi những thức ngon, món lạ chỉ có trong dịp tết. "Anh sẽ không thất vọng đâu! Nhiều người khi ăn Tết Nguyên đán cùng đồng bào đã ví von tết ở thung lũng A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực với rất nhiều món đặc sản của các dân tộc mà không phải ai cũng có dịp thưởng thức một lần trong đời", anh Lê Văn Hôi (33 tuổi, người dân tộc Pa Kôh, trú tại xã Hồng Thượng) mời gọi.Anh Hôi dẫn chứng không phải người địa phương nào cũng một lần được nếm món sâu tre (loài sâu sống trong ống tre - NV) xào lá kiệu, gọi là P'reng. Bởi, trước tháng 9 và sau khoảng tháng 2 - 3 hằng năm, sâu đã chui khỏi thân tre, hóa bướm. Hay món chuột rừng ướp với gừng, ớt hiểm thêm chút muối rồi cho vào ống tre để nướng. Rồi món A choor (một loài cá suối) gói trong mấy lớp lá chuối đem vùi trong than hồng… Đây là những món ăn "có tiền cũng không mua được" bởi nguyên liệu, gia vị đều là những loài đặc hữu chỉ xuất hiện theo mùa và chỉ có ở dãy Trường Sơn. Ngày thường, muốn ăn những món này cũng không có nhưng đến Tết Nguyên đán là rất nhiều gia đình Pa Kôh sửa soạn để mời khách."Trước tết khoảng 1 tháng, trai tráng trong làng hú gọi nhau cắt rừng đi tìm sản vật, dĩ nhiên không phải là động vật hoang dã cấm đánh bắt mà là những con cá suối, ốc, ếch nhái, nòng nọc… Chúng tôi cũng đi hái, đào các loại gia vị như tiêu rừng (mắc khén), gừng, riềng… mang về tích trữ. Đến ngày tết, khách đến chơi nhà, tùy theo món mà chỉ cần mang ra nướng, xào với lá kiệu, nấu với môn thục… là đã có ngay món ăn ngon lành, nóng hổi", anh Hôi cho biết. Trước tết 1 tháng, cộng đồng người Tà Ôi cũng tất bật chuẩn bị những món ăn đậm vị vùng cao. Có những món được làm trước tết cả chục ngày, đặc biệt là các loại bánh làm từ nếp. Cụ bà Căn Hoan (80 tuổi, người Tà Ôi, trú tại xã Hồng Thái) bảo đàn ông đi kiếm mồi nhắm, làm rượu còn đàn bà thì giã gạo, chọn nếp, tìm lá gói bánh. Người Tà Ôi thường chọn các loại gạo nếp bản địa thơm ngon như ra dư, cu cha, trưi… để làm bánh, xôi ống. "Mẹ thường làm để dâng Yàng (Trời - NV) vào dịp tết. Trong đó, bánh a quát khó gói nhất vì phải làm nhọn 2 đầu bằng lá đót tươi rồi cho nếp vào. Khi làm xong, bánh nhìn như 2 chiếc sừng trâu nên còn gọi là bánh sừng trâu. Ăn bánh kèm thịt nướng, rất ngon", cụ Căn Hoan nói. Cụ vẫn làm bánh nếp giã nhuyễn cùng mè đen (adeep man), món bánh đặc biệt đang có nguy cơ thất truyền.Gắn bó nhiều năm với đại ngàn Trường Sơn, nhà nghiên cứu Trần Nguyễn Khánh Phong nhận định vào ngày tết người Tà Ôi thể hiện nét truyền thống qua văn hóa ẩm thực với những món ăn độc đáo, chuẩn bị công phu. "Vì sinh sống ở vùng núi rừng lạnh buốt, di chuyển nhiều nên người Tà Ôi thích ăn khô, mặn, cay. Bởi vậy, hầu hết các món ăn của đồng bào đều được chế biến theo cách nướng, thui, luộc hoặc tái", ông Phong cho hay. Một số món ăn độc đáo vùng cao vào dịp tết có thể kể đến gồm cá và thịt thui ống (cho thịt vào ống tre rồi lấy cùi bắp đậy lại, đặt nướng lăn tròn đều trên than hồng), môn thục cắt thành từng khúc trộn chung với thịt đã ướp sẵn rồi đổ vào ống để thui… Lạ lùng hơn, theo ông Trần Nguyễn Khánh Phong, những món thoạt nghe qua có vẻ sẽ kén người ăn như món thui chim, chuột, cua ủ thối lại là những đặc sản cao cấp. Nguyên liệu sau khi được làm sạch, ướp gia vị cho vào từng ống tre, nứa hoặc quả bầu khô rồi chỉ cần thui trên lửa một vòng cho có hơi nóng, sau đó cất vào gùi hoặc để lên giàn bếp, sau vài ngày mở ra ngửi thấy có mùi là ăn được. Người Tà Ôi cho rằng dịp lễ tết mang những món này ra đãi khách xem như thể hiện tấm lòng quý mến của gia chủ đối với khách.Nghệ nhân ưu tú Hồ Văn Hạnh (77 tuổi, trú tại xã Trung Sơn), người được mệnh danh là "cuốn từ điển sống của đại ngàn Trường Sơn", cho biết lịch nông vụ của cộng đồng các dân tộc ở A Lưới thường kết thúc vào tháng 10 âm lịch, sau đó người dân sẽ ăn tết mừng lúa mới Aza (chọn một ngày từ 6.11 - 24 tháng chạp). Đón Tết Nguyên đán của đất nước, người dân xem như đã gộp 2 cái tết vào chung vui một lần. Vì vậy, các gia đình không tiếc công sức đi tìm sản vật về đãi khách. Những đặc sản của mỗi dân tộc đều được soạn sửa kỳ công, dâng lễ Aza thế nào thì họ dọn tết cũng như thế đó. "Bố thì quan tâm đến "ẩm" hơn "thực". Tết mà! Đàn ông phải có chi nhâm nhi cùng bạn bè mới vui. Bố thích nhất là rượu tr'đin, tức "rượu trời" vì được cất ngay trên đọt cây", già Hạnh khề khà. Là người Pa Kôh nhưng già Hạnh lại thích thứ rượu truyền thống của người Cơ Tu. Theo già, đây là loại rượu thơm ngon nhất ở đại ngàn Trường Sơn, được chiết từ cây tr'đin mọc trong rừng sâu. Người thợ chỉ cần rạch một đường trên thân cây rồi lấy can hứng nước. Bỏ thêm ít vỏ cây chuồn phơi khô, nước sẽ tự lên men cho ra thứ hương vị có một không hai. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hoài Nam (79 tuổi, người dân tộc Cơ Tu, trú tại xã Hồng Hạ) tự hào vì rượu tr'đin được các dân tộc anh em, kể cả người Kinh ở A Lưới, yêu thích và "không có mà bán" vào mỗi dịp tết. Già Nam cho biết người Pa Kôh, Tà Ôi cùng người Cơ Tu còn có một loại rượu tương tự tr'đin là rượu tà vạt được cất từ cây đoác. Cây đoác dễ tìm hơn, nhưng khai thác thì nguy hiểm hơn vì phải trèo cao hơn cây tr'đin. "Đây chắc là những loại rượu duy nhất trên thế giới được lấy trên cây mang về uống mà không cần phải chưng cất", già Nam cười. Tùy vào khẩu vị của mỗi người mà đến tết, đồng bào các dân tộc thiểu số còn nấu rượu nếp (xiêu), ủ rượu cần (a riêu), rượu mía vỏ chuồn (a véc), rượu mây rừng vỏ chuồn (tà via)…Bà Lê Thị Thêm, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới, nhận định mỗi dân tộc đều có phong tục tết cổ truyền mang màu sắc riêng. Nhưng thật đáng quý khi đồng bào mang "tết riêng" hòa vào "tết chung" của đất nước và các dân tộc vẫn giữ được nét ẩm thực độc đáo, đậm dư vị núi rừng. "Tết đến, nhà nhà lại sửa soạn những món ngon để mời khách. Cảm tưởng tết quê hương A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực của các dân tộc với cơ man là món ăn, thức uống độc lạ… Thú vị hơn, giữa các gia đình còn giao lưu ẩm thực bằng cách trao đổi ống thịt, gùi bánh, chum rượu… để có thể thưởng thức những món mà nhà mình không có. Tết đoàn kết, đầm ấm", bà Thêm chia sẻ.
